Yazdır

CLUJ DİYE BİR YER Kentin adı Cluj-Napoca. Kısaca Cluj (Kluj) diyorlar. Romanya’nın Transilvanya eyaletinin merkezi. Ülkenin ikinci büyük kenti. Duruşuyla kibirli bir cenneti andıran Cluj’u artık görmem gerekiyordu. İstanbul – Bükreş arası sadece bir saat. Bükreş’in Henri Coanda Havalimanına alçalıyoruz. Henri Coanda Romenlerin öncü kahraman pilotu imiş. (Sabiha Gökçen Hanım gibi). Cluj uçağının kalkış saati zaten 22 idi. Aslında ben bir transit yolcuyum. Birilerinin yardım etmesi gerekirdi. Sonunda zorlukla iç hatlara geçip Cluj uçağının kapısına koşuyorum. Şanslıyım, Cluj uçağı da rötar yapmış herkes oturmuş küs küs bekliyor, ben de bir köşeye ilişiyorum. Tam karşımda isyan gözlü, çatık kaşlı, sahte markalı kırmızı elbisesi ile sarışın bir kadıncağız oturuyor. Tren ve otobüs garlarında ve havalimanlarında yolcuları incelemekten özel zevk alırım. Sağımda ise pas pas kunduralı,  bıyığı yeni terlemiş,  ince boynunu küçük eli ile sanki özür diler gibi tutan yine sarışın bir delikanlı oturuyor. Kimse konuşmuyor, kimsede gülmüyor. Uçak rötar yapınca bozulmuş olmalılar. Sonunda yolcuları uçağa davet ediyorlar. Dışarıda hafiften kar yağıyor.  Ortalama 40 dakika sonra Kluj’a doğru alçalıyoruz.  Beni, başarılı bir işadamımız olan Cengiz Ürün karşılıyor. Önceden booking.com kanalı ile kiraladığım şehir merkezindeki avlulu ufak daireye götürüyor.   BURAM BURAM TARİH Cluj kenti şirin, renkli, hareketli. Her yer tarih kokuyor. Almanlar bu kenti Klausenburg, Macarlar Kolozsvar, Osmanlılar ise Kloçvar olarak isimlendirmiş. Nemli yer anlamına gelen “Napoca” kentin Roma kökenini hatırlatması için 1970 yılında Çavuşesku tarafından Cluj’un sonuna eklenmiş. Böylece Cluj-Napoca kentin resmi adı olmuş. Ancak, yerli halk Napoca’yı pek kullanmıyor. Klasik Avrupa kentlerinde rastlanan tipik binaları Cluj’da da bulacaksınız. Ana meydandaki XV. yüzyıl eseri Katolik Aziz Michael Kilisesi (1350 – 1487), yıldız şeklindeki tonozları, rengarenk vitrayları ve sütbeyazı heykelleri ile bu gotik yapı görülmeğe değer. (Eğer birbirinin benzeri kasvetli kilise veya katedrali görmekten bıkmamışsanız). Kilisenin önündeki bronz heykel ünlü Macar kralı Mathias  Korvin’i at üzerinde silahla kuşanmış olarak tasvir etmiş. Avusturya Macaristan imparatorluğu, Cluj Valisi Benffy Gyorgy’nin Alman Mimar Eberhard Bluman’a barok üslupta XVIII yüzyılda yaptırdığı Benffy Sarayı, bugün Ulusal Sanat Müzesi olarak hizmet veriyor. Dev beton gövdesi ile etkileyici Calvinist Reform Kilisesi (1486 – 1516) dikkatinizi çekecektir. Gezdikçe Sovyet dönemi gri bloklar, avluda gizli kahveler ve iki katlı tipik evlerle karşılaşacaksınız.     Kentin merkezi Union Meydanı (Piata Unirii) barok, gotik, rönesans,  neoklasik binalarla çevrilmiş. Bu büyük meydanda Aziz Michael Kilisesi,  Benffy Sarayı dışında bir eczane müzesi olan Hintz Evi (1573 – 1949) ve savaş yıllarında Almanların askeri karargahı olarak kullanılan rönesans,  klasik ve barok karışımı Hotel Continental’de (1895) yerini almış. Üniversitesi 1872’de Macarlarca kurulmuş. Sonra kent Romenlerin eline geçince üniversitenin “Babeş – Balyaş” adı ile hem Romence ve Macarca eğitime devam etmesine karar verilmiş. Victor Babeş ünlü bir Romen biyoloğu,  Yanoş Balyaj ise yine tanınmış bir Macar Matematikçi. Bugün 21 bölümü olan Babeş – Balyaj Üniversitesi Avrupa’nın en itibarlı tıp fakültelerinden birine sahip. Hemen hemen nüfusun üçte birini teşkil eden üç yüz bin öğrenci, bu sevimli yerleşim merkezine ayrı bir kimlik ve canlılık katıyor.     SÜRPRİZ DOLU Kelime anlamı “dar boğaz” olan Cluj’da gezinirken kocaman gösterişli bir kilise yapımı dikkatimi çekti. Aslında inançlar tüm dünyada çok sayıda anıt yapıların inşasına neden olmuştur. Cluj öyle Ukrayna, Gürcistan, Bratislava gibi ucuz bir ülke değil. Basit bir kahve bile 25 Lei (5 dolar) Cluj ile Bükreş arası karayolu ile 7 saat, yol da genellikle tek şeritli. Dışarıdan bize ufak bir ülke izlenimi veren Romanya’da bu kadar uzun yolculuklar olacağı önceden tahmin edilemiyor. Tüm Romanya’da olduğu gibi elbette Kluj’da da 100 kadar başarılı işadamımız var. Onlarla şehir dışında kale şeklinde planlanan elma ağaçları ile çevrili Wonderland adlı ilginç bir tesiste buluşuyoruz, dertleşiyoruz. Ülkemize öteki coğrafyalardan döviz kazandıran bu arkadaşlarla her zaman iftihar ediyoruz.  Ana meydandaki Opera Binası’nda bir akşam ünlü Cluj Flarmoni orkestrasını dinlemeye ne dersiniz?   Kısa Kısa Cluj Osmanlı’nın ilk kitap yayıncısı İbrahim Müteferrika Efendi Cluj doğumlu imiş. Palinka % 60 alkol içeren bölgeye has erik rakısı. Bükreş Büyükelçimiz genç diplomat Sayın Koray Ertaş ülkesindeki Türkleri sahiplenmesi, dinamizmi, titizliği ve çalışkanlığı ile kendisini sevdirmiş. Bükreş tarihi büyükelçilik binamız tipik bir Rus taş yapısı.  Önünde bahçesi de eksik değil. Hayatın avlularda yeşerdiği Cluj, Apusani Dağları’na veya Targu Mures’e gitmek isteyen gezginlerin buluşma noktası. Cluj’a 30 kilometre mesafedeki Salina Turda Tuz Mağarası sekiz metre derinlikteki yeraltı gölü,  sekizgen Chivas Odası, dönme dolabı ile 1992’den beri 2 milyon gezgini kendisine çekmiş. Ayrıca uzay üssü görüntüsü ile dikkati çeken tuz ocağı Star Wars filmine de plato görevini üstlenmiş. Elektriğin olmadığı yıllarda gıda maddeleri bozulmaması için tuz içinde korunurdu. Tuz zenginlik demekti. Madende ise maalesef kör atlar çalıştırılmış. Cluj’un civarı yemyeşil küçük köylerle çevrili. Hoia Baciu Ormanı bugün bile esrarını koruyor. İnsanı ürkütüyor, korkutuyor. Nede olsa burası Dracula coğrafyası. Bu ormanda sis ve korku bulutları arasında UFO’ların dolaştığı, hayaletlerin görüldüğü, açıklanması güç olayların gerçekleştiği anlatılıyor.   14 Hektarlık alandaki Alexandra Borza Botanik Bahçesi, Transilvanya Ovası ile Karpat Dağları’nın ekosistemini tanıtıyor.  Brassai Samuel Lisesi’ni ziyaret ederek gençlerle sınıfta sohbet edip öğretmenlerle de öğretmenler odasında fotoğraf çektiriyorum. Cluj Havalimanı kentin içinde kalmış. Beş numaralı troleybüs havalimanı şehrin merkezine bağlıyor. Çok yoğun bir otobüs ağı kurulmuş ve ulaşım sorunu böylece çözülmüş.            Yazan:Prof.Dr. ORHAN KURAL