İstanbul Tabip Odası Yönetim Kurulu Üyeleri;
Doktor Saffet Ercan, Doktor Esin Tuncay ve Doktor Ayşen Yavru ile Türk Tabipleri Birliği Aile Hekimleri Kolu'ndan Doktor Özden Güngör, son zamanlarda yaygınlaşan kızamık vakalarına yönelik basın toplantısı düzenledi.
Kamuoyu açıklaması metni şöyle;
ENDİŞE VERİCİ
İstanbul’da kızamık hastalığındaki artış endişe verici düzeye gelmiştir. Hastalık sebebiyle kaybedilen çocuklar var.
Bu seyir en kısa zamanda önlenmelidir.
Hastalıkların ortaya çıkıp, topluma yayılarak bir halk sağlığı sorununa yol açmadan önce yapılması gerekenlerden söz etmek istiyoruz. Koruyucu hekimlik uygulamalarını kamu otoritesine hatırlatmak ve onları bu konuda gereken tedbirleri almaya zorlamak meslek odası olarak en önemli sorumluluklarımız arasındadır.
GİDİŞAT KÖTÜ
Bugün burada, kızamık hastalığıyla ilgili kötü gidişata dikkat çekmek için toplanmış bulunuyoruz.
Çünkü İstanbul’da kızamık hastalığında ciddi bir artış olduğunu ve ne yazık ki kızamık salgını nedeniyle kaybedilen çocuklar olduğunu biliyoruz.
Kızamık, tarihi çok eskilere dayanan ve milyonlarca insanın hayatına ve ondan daha fazlasının sakat kalmasına yol açan, bulaştırıcılığı yüksek bir hastalıktır.
Ancak, yaklaşık yarım asırdır uygulanan aşısıyla günümüzde önlenebilir bir hastalık hale gelmiştir.
Ölümlü sonuçları kabul etmemiz mümkün değildir.
KÜRESEL AŞILAMA UYGULAMALARI
Kızamık hastalığı, 1980’de yaygın aşılama başlamadan önce, dünya çapında her yıl tahmini 2,6 milyon ölüme neden olurken, hızlandırılmış küresel aşılama programları ölümlerin azaltılmasında büyük bir etkiye yarattı.
Bu sayı 2011 de yılda 158 bine geriledi.
Dünya Sağlık Örgütü, 2000-2013 yılları arasındaki dönemde aşılama ile tahminen 15,6 milyon ölümün önlendiğini bildirdi.
Gelinen nokta, sağlık açısından önemli bir gelişmedir.
Buna karşılık Dünya Sağlık Örgütü, ülkemizin de içinde yer aldığı Avrupa Bölgesinin Kızamık Eliminasyon (virüsün dolaşımının durdurulması) hedefi olarak önce 2010 yılını, o hedef olmayınca 2015 yılını belirlemesine rağmen, bu hedeflere günümüze kadar ulaşamamıştır.
Ülkemiz de bu hedeften oldukça uzaktır.
Nitekim, Nisan 2022 – Mart 2023 tarihleri arasında Avrupa’daki kızamık olgu sayılarına göre Rusya ve Tacikistan’dan sonra 457 olgu ile Türkiye gelmektedir.
Bu sayının 343 ü, 2023 senesinin Ocak ve Şubat aylarına aittir. Sahada çalışan meslektaşlarımızdan aldığımız bilgilerden Mart ayından itibaren yeni olguların olduğunu gösteriyor.
Ancak Sağlık Bakanlığı’nın veri paylaşımında Covid 19 Pandemisi’ndeki şeffaf olmayan tutumunu devam ettirmesi sebebiyle rakamlara ulaşamıyoruz.
KAMU GÜVEN VERMELİ
Oysa, epidemiyoloji biliminin genel kurallarına göre, salgınlarda kamu otoritesi güven inşa etmeli.
Riskleri erken duyurmalı ve şeffaf olmalı.
Sağlık Bakanlığı salgın yönetiminde sergilediği pratikle bu üç maddenin tümünü ihlal etmektedir.
Kızamık virüsünün dolaşımının durdurulabilmesi için, toplumun yüzde 92-95’inin kızamık aşısıyla aşılanmış olması gereklidir.
Sağlık Bakanlığı’nın DSÖ ile paylaştığı 2021 verilerinde İstanbul dâhil olmak üzere ülkemizin birçok şehrinde bu orana ulaşılamadığını görüyoruz.
FAKTÖRLER NET
Bu konuda etkili faktörleri sıralayacak olursak;
--Aşı reddi ve aşı kararsızlığı:
Bu sorun giderek büyüyen bir krize dönüşmektedir.
2011 yılında 18 aile çocuğuna aşı yaptırmak istemezken 2018 yılında bu rakam 23 bine çıkmıştır.
2015 yılında çocuklarına aşı yaptırmak istemeyen bir babanın açmış olduğu davada Anayasa Mahkemesi’nin yetersiz yasal mevzuata dayanarak babayı haklı bulmasının etkisiyle aşıyı reddeden ailelerin sayısındaki tırmanış, corona virüs aşılamaları döneminde bilim dışı, aşı karşıtı çevrelerin yol açtığı bilgi kirliliğiyle daha da artırmıştır.
--Göç olgusu:
Son yıllarda çeşitli ülkelerden insanların kontrolsüz bir göçle ülkemize sığınmak zorunda kalmaları ve bazıları kayıt dışı bir statüde yaşayan bu nüfusun aşılamalarında yaşanan güçlükler.
Yurt içi bölgeler arasında mevsimlik işçiler nedeniyle yaşanan göçler de bu kapsamda değerlendirilebilir.
--Aşı takviminde yapılan plansız değişiklik:
2020 yılında ulusal bağışıklama programında yapılan değişiklikle ilkokul 1.sınıfta yapılan kızamık aşısının ikinci dozu 4 yaşa çekilerek arada kalan 5 ve 6 yaşındaki 3 milyona yakın çocuğun aşılamasında yaşanan aksamalar.
--Bağışıklamada yaşanan bölgeler arası eşitsizlikler:
Bilhassa doğu ve güneydoğu illerinde yaşayan nüfusun aşıya ulaşımında yaşanan güçlükler.
--Kayıt altına alınamamış nüfus:
Herhangi bir aile hekimine kaydı olmayan nüfusun varlığı
SORUYORUZ
Epidemiyolojinin ve halk sağlığının gereği olarak açıklanması gereken bilgileri Sağlık Bakanlığı’na soruyoruz:
1-) İstanbul’da ve diğer illerde kaç kızamık vakası vardır?
2-) Bu hastalık nedeniyle hastanede yatan hasta sayısı kaçtır?
Kaç kişi yaşamını kaybetmiştir?
3-) Kızamık vakalarının görüldüğü illerin hangi ilçelerinde kümelenme olmuştur?
4-) Epidemiyolojik haritalama yapılmakta mıdır?
5-) Vakaların yaş grubu, aşılı olup olmadıkları, aşılıysalar kaç doz aşılı oldukları bilgisine sahip misiniz?
6-) Bu vakaların kaçı yerli kaçı yurtdışı (importe) kaynaklıdır?
7-) İstanbul’daki kayıt dışı nüfusun oranı nedir?
Bu insanlarda bağışıklama ve sürveyans çalışmaları ne şekilde yapılmaktadır?
Sahada ne gibi aksaklıklar yaşanmaktadır?
Kızamık salgının daha fazla büyümemesi için aşılama oranında artış sağlamak için bağışıklama programında değişiklik yapmayı düşünüyor musunuz?
9-) Aşı reddi ve aşı kararsızlığıyla ilgili toplumun güvenini artırmaya yönelik ne gibi adımlar atmayı düşünüyorsunuz?
10-) Aşı karşıtlığı yapan bilim dışı çevrelere karşı yürüttüğünüz bir çalışma var mı?
11-) Aşı reddinin önüne geçmek adına Türk Tabipleri Birliği’nin önerdiği Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ile ilgili yasa teklifini gündeminize almayı düşünüyor musunuz?
HALKIMIZA SESLENİYORUZ
İstanbul’da bir kızamık salgını yaşanmaktadır.
Bundan korunmanın yolu çok basittir.
Kayıtlı olduğunuz aile sağlığı merkezine /göçmen sağlığı merkezine gidip yarım asrı aşkındır uygulanan, güvenirliliği kanıtlanmış kızamık aşısını çocuklarınıza 9 aylık,12 aylıkken ve 4 yaşında yaptırın.
Özverili çalışmalarıyla bu ülkede çiçek hastalığı eradikasyonunu, çocuk felcinden arındırılmış bölge ve son olarak anne ve yeni doğan tetanozu eliminasyonunu başarmış meslektaşlarımız ve sağlık emekçilerini; aşı kararsızlığı yaşayan vatandaşlarımızı aşı yaptırmaları konusunda her zamankinden daha fazla ısrarcı olmaya davet ediyoruz.