Türk Tabipleri Birliği ve sağlık emek-meslek örgütleri, birinci basamak sağlık hizmetlerinde mevcut sorunları çözmek, düzeltmek bir yana yeni problemlere sebebiyet verecek
“Eziyet Yönetmeliği” olarak nitelendirilen yönetmelik değişikliğine karşı aile sağlığı merkezlerinde 2-3-4-5-6 Aralık tarihlerine yaydığı beş günlük iş bırakma eylemi tamamlandı.
Hekimler ve sağlık çalışanları ülkenin her köşesinde, binlerce ASM’de iş bıraktı.
Sisteme dahil olmayanlar ise iş yavaşlattı.
Kent meydanlarında, il-ilçe sağlık müdürlükleri ve ASM’lerin önlerinde çok basın açıklaması yapıldı. Türk Tabipleri Birliği Merkez Konseyi üyeleri de bulundukları illerde kitlesel eylemlere ve protestolara katıldı.
YÖNETMELİK NEDEN ELEŞTİRİLİYOR
TTB Merkez Konseyi II. Başkanı Dr. Pınar Saip gündemi şöyle değerlendiriyor;
“Eziyet Yönetmeliği’ne karşıyız.
Çünkü bu yönetmelik halk sağlığına zararlıdır. Hekim ile hastayı karşı karşıya getirmekte, reçetelere ve sevklere karışmakta, iyi hekimlik uygulamalarını yapamamamıza yol açmakta, hekimlik onurumuza yakışmamaktadır.
Biz;
Birinci basamak sağlık hizmetlerinin ticarethaneye dönüşmesini, halkın cebinden para ödemesini istemiyoruz.
Yüzyıllar öncesinden kalma, bilimsel olmayan uygulamaları istemiyoruz.
Ücret karşılığı ve uygunsuz raporlar verilmesini, sağlıkta şiddetin artmasını istemiyoruz. Emeğimizin karşılığını ve emekliliğe yansıtan yek kalem ücret istiyoruz.
Birinci basamak sağlık hizmetlerinin kamu binalarında verilmesini, aile hekimliği çalışanlarının ücretlerinin kamu tarafından ödenmesini istiyoruz.
Tüm bu nedenlerle Eziyet Yönetmeliği geri çekilene kadar mücadelemize devam edeceğiz.”
BİLİMSELLİKTEN UZAK
TTB Merkez Konseyi üyesi Dr. Ayşegül Ateş Tarla ise düşüncelerini şu ifadelerle özetledi;
"Eziyet Yönetmeliği’ne karşı tepkiler ve eylemler sürerken, hiçbir bilimselliği olmayan geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarının aile hekimleri tarafından yapılmasının önünü açan bir kanun teklifi TBMM’ye sunuldu.
Bizler;
Sağlık alanında hizmet veren hekim, hemşire, ebe, sağlık emekçileri olarak; halkın nitelikli sağlık hizmeti almasını engelleyen, hastaları müşteri gibi gören, meslek onurumuzu yok sayan, halk sağlığına hiçbir katkısı olmayan düzenlemeleri kabul etmiyoruz.
Eziyet Yönetmeliği de, yasa teklifi de geri çekilene kadar mücadelemiz sürecek.”
SONUÇLARI OLACAK
Basın açıklamalarında Eziyet Yönetmeliği’nin yanı sıra Aile Hekimliği Kanunu’nda değişiklik içeren torba yasa teklifinin yaratacağı olası sonuçlar anlatıldı.
Hem hekimlerin ve sağlık çalışanlarının,
hem de halkın yaşadığı sorunların derinleşeceğine dikkat çekildi.
Sağlık Bakanlığı’na “Sorun yumağına dönüşmüş sağlık sistemini performansa dayalı, bilimsel yaklaşımdan uzak yönetmelikler ile düzeltemezsiniz.
Alanın öznesi olan bizlerin, hekimlerin ve sağlık emekçilerinin örgütlerinin yapılan değişikliklere yönelik görüşlerimizi ve önerilerimizi dikkate almayarak ve yok sayarak, ne halk sağlığını geliştirebilirsiniz ne de sağlık emekçilerinin sorunlarını çözebilirsiniz” çağrısının yapıldığı açıklamalarda beş talep şöyle sıralandı:
KAMUSAL HİZMET ÖNEMLİ
Kamusal bir hizmet olan birinci basamak sağlık hizmetlerinin fiziki ve tıbbı donanımı ve aile sağlığı merkezleri (ASM) kamu tarafından sağlanmalıdır.
Halkımıza nitelikli bir sağlık hizmeti sunabilmemiz için yeterli zaman ve olanak sağlanmalıdır.
Koruyucu sağlık hizmetlerinin öncelendiği ve ekip anlayışını gözeten bir sistem inşa edilinceye kadar ASM sayısı hekim başına 2.000 nüfusu aşmayacak şekilde artırılmalıdır.
Aile hekimliğinde güvencesiz ve kadrosuz istihdamı kabul etmiyoruz.
ASM’lerde nüfus yapısına göre yeterli hemşire, ebe, teknisyen görevlendirilmeli, aşılama ve diğer koruyucu hekimlik uygulamaları desteklenmeli, geliştirilmelidir.
Aile hekimleri işveren olmamalıdır.
Ebe ve hemşirelerin maaş ve teşvik ödeme kriterleri mesleki sorumluluklarının dışında kriterlerden oluşmakta iken, ASM’lerde çalışan ebe hemşirelerine ödenecek ücret aile hekiminin çalışma kriterleri ile değil kendi mesleki sorumluluklarına göre düzenlenmelidir. Aile sağlığı çalışanlarının kanun değişikliği gerektiren tavan ücreti katsayısı artırılmalıdır.
ASM’lerde çalışan hekim, ebe, hemşire ve sağlık emekçilerine emekliliğe yansıyacak tek kalemden oluşan, insanca yaşamaya yetecek düzeyde, izin kullandıklarında, hastalandıklarında, çocuğu olduğunda veya ailesinden biri öldüğünde kesilmeyecek maaş ödenmelidir.
Sağlıkta şiddeti artıracak düzenlemeler değil şiddetin önlenmesini sağlayacak etkin ve caydırıcı tedbirler alınmalı, etkili şiddet yasası çıkarılmalı ve sağlık çalışanlarının can güvenliği sağlanmalıdır.
İlkel yöntemlerle bu krizi çözemezsiniz.
BU NOKTAYA NASIL GELİNDİ
AKP iktidarı Aile Sağlık Merkezi sayısını çoğaltmak yerine tercihini şehir hastanesi açmak yönünde kullandı.
Ticari kaygıları öne aldı.
Sağlık İstatistik Yıllığı verilerine göre Türkiye’de sayısı azalan tek sağlık kurumu aile sağlık merkezleri.
Yeni yönetmelik içerdiği çelişkilerle, temelsiz uygulama kriterleriyle hekimlerle hastaları karşı karşıya getiriyor.
Daha az antibiyotik ve ağrı kesici yazan doktora teşvik gibi garip icatlar var.
Yönetmelikle birlikte aile hekimlerinin antibiyotik, ağrı kesici ve mide koruyucu ilaç yazmasına kota getiriliyor.
Eğer hekim bu ilaçları bulunduğu il ortalamasının üzerinde bir miktarda yazmışsa teşvik alamıyor.
Başka bir ifadeyle, hastalarına daha az antibiyotik, ağrı kesici ve mide koruyucu ilaç yazan hekimlerin daha fazla ücret alması öngörülüyor.
BAKANLIK NEYİ HEDEFLİYOR
Sağlık Bakanlığı yapılan değişiklikle birlikte, hafif vakalarda ilaç kullanılmasının önüne geçilmesinin hedefliyor.
Bu durumda ya hasta ya da hekim mağdur bırakılıyor.
'Ağrı kesici yazarsam, maaşımdan binlerle ifade edile bir miktar kesilecek.
Peki, ilaç alamayan hastanın ağrısı nasıl geçecek?
Bu ilaçları yazarsam ben mağdur olacağım, yazmazsam hasta mağdur olacak.' gibi kavram kargaşaları ortaya çıkıyor.
Söz konusu durum;
Sürekli ağrıyla yaşayan işçilerin, sabah 6’da uyanıp akşam 10’da evine geri dönebilen, karbonhidratla beslenmek zorunda kalan ve bu yüzden kronik hastalıkların ve mide ağrıları olan hastaların ağrı kesici ve mide koruyucu ilaçlarına kota getiriyor.
TUHAF KRİTERLER
Yönetmelik değişikliğine göre;
Hasta memnuniyetinde il ortalamasının altında kalırsa teşvik verilmiyor.
İlaçları yazılmayan hastaların memnuniyetsizlik durumu dolaylı yollardan farklı sonuçlara zemin yaratıyor.
Aile sağlık merkezlerinde görevli hekimler kendilerine kayıtlı hasta sayısı kadar maaş alıyor.
Mevcut sistemde hekimlerin tavan maaşı 4 bin kayıtlı hasta nüfusu üzerinden belirlenirken, yönetmelikle birlikte bu sayı 3 bin 500 hastaya çekiliyor.
Yeni duruma göre hasta sayısında azalma yaşanmazken, hekimlerin maaşı düşüyor.
GERÇEKLER
İstanbul’da 4.400 aile hekimliği birimi var. Bunun 2.703 tanesi 3.500 hasta nüfusunun üzerinde çalışıyor.
1.200’ü ise 3 bin-3.500 arasında hastayla çalışıyor.
Yeni sistemle birlikte fazla sayıda hastanın başka bir yere kaydırılması öngörülüyor.
Bu ne demek?
Vatandaş mahallesindeki aile hekimine değil uzaklarda bir yerlerde aile hekimine mecbur bırakılıyor.
Zaten sosyo-ekonomik düzeyi düşük olan insanlar uzakta bir ASM’ye gitmenin külfetine katlanmak zorunda.
Okuma yazması olmayan, araca binip hastaneye gidemeyen hastalar ne olacak?
Arabayla bir sağlık kurumuna gidemeyecek, cebinden parayla kanser taramasını yaptıramayacak, sosyo-ekonomik düzeyi geride olan insanlar bu sıkıntıyı nasıl aşacak?
İstanbul'da 2019'dan beri kamu tarafından sadece 37 ASM binası yapıldı.
Çoğu hizmete açılamadı.
Her şey bilimselliği referans almayan çağdışı uygulamalarla yeni meselelere alan açan mantığın çarpık zihniyetinde saklı.