|
TMMOB, Makina Mühendisleri Odası Ankara şubesi, koronavirüsün Türkiye’de yarattığı ekonomik tahribata ilişkin bir rapor paylaştı.
|
İktisatçı yazar Mustafa Sönmez’in katkılarıyla hazırlanan çalışmada, dünya genelindeki ekonomik daralmanın, Türkiye’ye etkisi, hızla artan işsizlik oranı, 2020 yılına dair tahmini küçülme oranları ve üretimden kaynaklanan sorunlar tartışmaya açıldı.
MAL VE HİZMET TALEBİ DİP SEVİYEDE
Covid-19 salgını ile mücadelede ilk önlem olarak sunulan evde kal uyarısı, ekonomideki dengelere olumsuz yansıdı.
Talep azaldı, arz grafiği yavaşladı.
Üretime bağlı kapasite kullanımı durma noktasına ulaştı.
Dünyadaki birçok ülke tam karantina uygulaması ile salgının ömrünü kısaltmaya çalışırken, Türkiye’deki kısmi sokağa çıkma yasakları, kararsız politikalar ve kapsamı her gün değişen kısıtlamalar ekonominin normal seyrine dönmesini zorlaştırdı.
Mal ve hizmet talebindeki sağlıksız işleyiş, evde oturmaktan kaynaklanan işgücü ve gelir kayıpları daha da ağır ekonomik sonuçları hayatın içine kattı.
PİYASALAR DARALDI
Türkiye’deki Covid-19 sürecinde, Mart ve Nisan döneminde, kredi kartı harcamaları, ihracat oranları, vergi gelirleri gibi ana göstergelerde %50’ye varan daralmalar yaşandı.
İçişleri Bakanlığı genelgesiyle, 300 bin işyerinin faaliyeti durdu.
İşsiz kalanların aileleriyle beraber yaklaşık 3 milyon kişi yaşam standardının altında yaşamaya başladı.
IMF, dünya için %3 küçülme öngörürken, söz konusu dönemde Türkiye’deki küçülme verileri %5’e dayandı.
Virüsün etki hızı kısa zamanda kontrol altına alınsa bile, yıl sonuna kadar toplamda %15-20 oranında bir küçülmenin yaşanma olasılığı konuşulmaya başlandı.
İŞSİZLİK TEPE NOKTASINDA
Türkiye 2020 yılına %14’lük işsizlik oranı ve 4.5 milyon işsiz stoku ile girmişti. Salgının ortaya çıkmasıyla beraber 1.5 milyon kişinin işyeri kapandı. 2 milyon çalışan ücretsiz izne çıkartıldı. İşini kaybedenlerin artmasıyla işsiz sayısı 10 milyon seviyesine dayandı. Bu oran içinden çok küçük yüzdelik bir bölüm kısa çalışma ödeneğinden ve günlük 39 liralık işsizlik parasından yararlandırıldı.
|