Türkçe, Karamanoğlu Mehmet bey tarafından 1277 senesinde verilen ferman ile resmi dil olarak ilan edildi.
UNESCO yaptığı çalışma kapsamında, Türk Dil Bayramı'nın bu yıl ki onurunu Dîvânu Lugâti't-Türk'ü yazan Kaşarlı Mahmut atfetti.
ATATÜRK'ÜN DİL BİLGİSİ
Mustafa Kemal ATATÜRK Türkçe dışında Fransızca, İngilizce, Arapça, Osmanlıca, Bulgarca ve biraz Almanca biliyordu.
Savaş sırasında yabancı romanları okuyor, yorumluyordu.
Fransa’da Picardie Manevraları'nı izleyebilecek, Kur’an-ı Kerim’in Türkçe mealini kontrol edebilecek, Osmanlı Devleti’nde Ordu Müfettişi görevini yapabilecek, Bulgaristan’da ülkesini ataşe olarak temsil edebilecek kadar dil bilgisine hakimdi.
Türk Dil Kurumu'nu kurdu.
'Yüksek istikbalini bilen Türk milleti yabancı dillerin buyruğu altından kurtulmalıdır’ sözü geniş vizyonunu yansıtıyordu.
KÜLTÜREL MİRAS
Dil, gelişmiş ülkelerin en çok değer verdiği konuların başında gelir.
Sömürge dönemlerinde derin izler gizlidir. Cezayir’de Fransızca, Rodos’ta İngilizce konuşulduğunu görürüz.
Oysa, o coğrafyalarda 300 yıla yakın Türkler hakimdir. Ama halklar Türkçe bilmez.
Günümüzde Türki Cumhuriyetleri ve federasyonların genişliğine rağmen hala Türkçe'nin önemi kavranamamıştır.
İLK OLMANIN GURURUYLA
2003 yılında ülkemizde bir ilki gerçekleştirmek için yola çıkmış, elektronik akademik iktisadi ve idari bilimler sözlüğünü hazırlamıştım. Çalışmayı Anadolu Üniversite’sine taşıdım. Öğrencilerin anlamadığı/bilmediği/unuttuğu kelimelere, internetten herhangi bir bilginin yerine, doğru ve akademik bir veriye ulaşması ilk hedefimdi!
Anadolu Üniversitesi rektör yardımcısı ve açık öğretim dekanı kendi bölümleri ile ilgili dersleri incelediler ve beğendiler.
34 yıl sonra ilk kez tüm kitaplar değişecek dediler.
Çok kötü olmuştum.
Gözümden yaşlar indi.
Konunun değerini biliyordum.
Anadolu Üniversitesi’nin desteklediği veriler konusunda da Türk Dil Kurumu ile görüşecektim….
KELİMELERİN GÜCÜ
Türkçeye en çok sahip çıkması gereken Türk Dil Kurumu nasıl çalışıyor?
Elimdeki veriler için, Türk Dil Kurumu Bilim Kurulu üyesi ve yayın yönetmeni Mehmet ÖLMEZ ile Yıldız Teknik Üniversite’sinde yaptığım görüşme çok ilginçti!
Kendisine ‘bazı kelimelerin anlamları henüz TDK’da tanımlanmamış, birçoğu Türkçemize yeni giren kelimeler. ‘printer, scanner, mail’ gibi ağız alışkanlığı kazanmadan sizinle beraber bir çalışma yapabilir miyiz?’ diye sordum.
Sayın ÖLMEZ şöyle dedi: ’Zaten benim bugün Türk Dil Kurumu’nda son günüm, benimle çalışma yapamazsınız ama bir kelimenin 2 yıl kullanıldığı fark edilmeden, yani o kelimeye gereksinim olduğu düşünülmeden, Türkçe kelime karşılığı bir kelime verilmez.’
Ürün ülkeye girip, iki sene tekrarlanırsa, zaten o ürünün adı ‘printer, scanner, ipad, selfie, taksi, mail, oto, otobüs’ gibi yabancı kelimeler olarak kalır; Türkçe karşılığını bilmez!
O saatten sonra Türkçe karşılığını verseniz ne olur; vermesiniz ne olur!
Binek araç, öz çekim, çok oturgaçlı götürgeç diye terimler duyunca, ne olduğunu bilmeden birbirimize bakarız!
DOĞRU PROJE YANLIŞ ÜLKE
Yaptığım çalışmayı eğitimci Cihad ŞENER ile paylaştım.
'Harika bir çalışma yapmışsın kızım.
‘Eğer sen bu üretimi Danimarka’da gerçekleştirseydin, devlet senelerini harcayarak, ana dilini genişlettiğin için o kadar güzel ödüllendirir ki; bir daha çalışmana bile gerek kalmazdı. Ama sen bu meşakkatli ve güzel çalışmayı yanlış ülkede düşünmüşsün’ dedi.
KİRLETMEMELİ
Türk Dil Kurumu, yeni bir kelime gelir gelmez, bunun Türkçe karşılığını hemen vermeli!
Önce devlet, sonra Türk Dil Kurumu, daha sonra bizler dilimize sahip çıkmalıyız.
Biz çocuklarımıza nirengi noktasını öğretmediğimiz için pik noktasını, güdüleme kelimesinin yerine motivasyona, eşleme kelimesinin yerine senkronizasyona yönlendiriyoruz.
Bunlar da yetmez gibi, gençlerin kullandığı ‘kal oldum, ay ben şok, trol çağı, kanka’, gibi kelimelerin yanısıra, kardeşim yerine ‘karşim’ kızlar için ‘ablan star bebeğim’, erkekler için ‘adam king’ gibi kelimelerle, Türkçe'yi kirletiyoruz.
GÖREVE HAZIRIZ
Yirmi yıl boyunca Türk diline on binlerce kelime katmaya destek vermiş ve ilk kez derslere göre ayrı ayrı akademik sözlükler hazırlamış kişi olarak, halkımızı ve TDK’yı Türkçe'mizi korumaya davet ediyorum.
Türk Dili Bayramı'nda bu konunun önemini bir kere daha halkımıza arz ediyor; hassasiyet gösterilmesini rica ediyorum.
Ebru Öztürk
Epilepsi ve Yaşam Derneği Başkanı
Eğitimci
ZerparolaHaber
Köşe Yazarı